Stowarzyszenie Rekonstrukcji Historycznej 79 p. p. Strzelców Słonimskich im. Hetmana Lwa Sapiehy przygotowało dla mieszkańców Mławy i przybyłych gości inscenizację brawurowego ataku żołnierzy niepodległościowego podziemia na Powiatowy Urząd Bezpieczeństwa Publicznego, mający wówczas siedzibę przy ulicy Reymonta i uwolnienia przetrzymywanych tam więźniów. To nawiązanie do autentycznych wydarzeniach, które miały tu miejsce w nocy z 2 na 3 czerwca 1945 roku.

Kilkudziesięciu rekonstruktorów Stowarzyszenia Rekonstrukcji Historycznej 79 p.p Strzelców Słonimskich im. Hetmana Lwa Sapiehy z innymi grupami rekonstrukcyjnymi przedstawiło widzom, jaki przebieg mogły mieć ówczesne wydarzenia. Widowisku towarzyszyła narracja Dariusza Krawczyka. Dramatyzm ówczesnej akcji podkreślał obraz ulicznej walki, huk wystrzałów i brzęk lecących pod nogi łusek. W hołdzie dla tych walczących z bronią w ręku bohaterskich żołnierzy z tamtych lat, po zakończeniu widowiska zapalono znicze.

Mławska inscenizacja od początku pomyślana była jako forma przywracania pamięci o tych, których władze komunistyczne skazały na zapomnienie. Nie udało się, oni powrócili dzięki pamięci ich rodzin, bardzo często też prześladowanych przez komunistów, dzięki pamięci historyków, którzy wyciągnęli ich życiorysy z archiwów, wrócili też dzięki społeczności lokalnej. Dziś takie postacie jak Wacław Grabowski ps. Puszczyk, Zacheusz Nowowiejski ps. Jeż, Mieczysław Dziemieszkiewicz ps. Rój są powszechnie znane.

„Legenda o Mławie”

Kim była Mława? Skąd przybyła na Mazowsze Północne? Czy była tylko piękną i dobrą kobietą? Co robiła dla bliskich i sąsiadów? Przybysze z daleka pytali jak dotrzeć do Mławy? Stąd nazwa miasta?

O tym wszystkim przeczytacie w książce autorstwa tekstu i pięknych ilustracji Joanny Rodowicz, którą wydał Związek Twórców Ziemii Zawkrzeńskiej. Książka ukazała się w grudniu 2023 r.

Joanna Rodowicz  to uznana malarka, rzeźbiarka.  Jej dłuta są dwa pomniki Jana Rodowicza Anody, prywatnie Jej stryja.

4 czerwca 2022 r. w Mławie odbyła się inscenizacja odbicia więźniów z aresztu Powiatowego Urzędu Bezpieczeństwa Publicznego zorganizowana przez Stowarzyszenie Rekonstrukcji Historycznej 79. Pułku Piechoty Strzelców Słonimskich im. Hetmana Lwa Sapiehy. W inscenizacji wzięli udział rekonstruktorzy historyczni z Mazowsza Północnego.

W nocy z 2 na 3 czerwca 1945 roku grupa żołnierzy podziemia antykomunistycznego zaatakowała Powiatowy Urząd Bezpieczeństwa Publicznego w Mławie, wskutek czego uwolniono około 40 więźniów – żołnierzy AK, NSZ i Batalionów Chłopskich. Jednym z organizatorów i wykonawców tej akcji był por. Wacław Grabowski „Puszczyk”.

Cześć i chwała bohaterom ziemi mławskiej!

Fot. p. Marek Szyperski

W imieniu SRH 79 p. p. zapraszamy na widowisko historii ożywionej odbicia więźniów z Powiatowego Urzędu Bezpieczeństwa w Mławie. Inscenizacja odbędzie się 4 czerwca br. o godz. 19 w Mławie, przy ulicy Władysława Reymonta. Cześć i chwała bohaterom ziemi mławskiej!

3 czerwca 1945 roku Wacław Grabowski „Puszczyk” jako dowódca oddziału uczestniczył w odbiciu 32 więźniów z Powiatowego Urzędu Bezpieczeństwa Publicznego w Mławie. Po akcji zmuszony był do ucieczki z kraju.

12 września 2020 roku w Mławie odbyła się rekonstrukcja tamtych wydarzeń zorganizowana przez grupy rekonstrukcji historycznej z Mazowsza Północnego SRH 79 p. p., GRH 14 Pułk Strzelców Syberyjskich, Jednostka Strzelecka 1006 Płońsk.